Towarzystwo Przyjaciół Miasta Żyrardowa zgodnie z art.7 Statutu podejmuje działania na rzecz ochrony dóbr kultury, obserwuje stan zabytków i podejmuje działania w celu utrzymania ich w należytym stanie / jako społeczny opiekun zabytków/. Współpracuje również z państwową służbą konserwatorską w sprawie zapisów w rejestrze zabytków i w kategorii obiektów objętych gminną ewidencją.
Zarząd TPMŻ wystosował pismo do Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Warszawie w sprawie kilku obiektów zabytkowych w Żyrardowie wymagających interwencji konserwatorskiej /pismo otrzymał również Miejski Konserwator Zabytków oraz Prezydent Miasta
Żyrardowa/ tj. willi „Wanda”, kamienic przy ul.1 Maja 66 i 68, aresztu carskiego przy ul.Limanowskiego12j oraz oficyny przy Pałacyku Tyrolskim i drewnianej willi przy ul. Radziwiłłowskiej 36.
W dniu 23.01.2018r. Prezes TPMŻ Barbara Rzeczycka oraz Pan Paweł Grudziński spotkali się z Panem Jakubem Lewickim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków w Warszawie. Po przedstawieniu pisma i spraw w nim zawartych uzyskano zapewnienie podjęcia działań przez konserwatora, które zostaną przedstawione w odpowiedzi na przedłożone pismo.
Towarzystwo Przyjaciół Żyrardów, dnia 29. 09. 2017 r.
Miasta Żyrardowa
96-300 Żyrardów ul. Mostowa 1
Wojewódzki Konserwator Zabytków
w Warszawie
Niniejszym zwracamy się do Pana w sprawie kilku obiektów w Żyrardowie: willi „Wanda” przy ul. Bohaterów 26, kamienic przy ul. 1 Maja 66 i 68 oraz aresztu carskiego przy ul. Limanowskiego 12j.
Z tego co wiemy willa „Wanda” usytuowana przy ul. Bohaterów Warszawy 26 nie jest wpisana do rejestru zabytków, chociaż stosowny wniosek został zgłoszony w tej sprawie przez Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej ośrodek „Żaba”. Budynek posiada wysokie walory architektoniczne i estetyczne oraz ciekawą historię. Warto byłoby ocalić ten budynek od popadnięcia w totalną ruinę, a tym samym konieczności rozbiórki. Uważamy, że może pomóc wpisanie tego obiektu do rejestru zabytków. W czasie okupacji niemieckiej mieściła się tu siedziba „Schupo”. Byli tu torturowani i mordowani członkowie Polskiego Państwa Podziemnego o czym informowała umieszczona na budynku tablica. Po 1945r. zostały przeprowadzone ekshumacje kilku pogrzebanych na tej działce ofiar. Nie wiadomo czy wszystkich. Później w tym budynku mieściły się różne instytucje. Po 1990r. obiekt został oddany właścicielowi, który przebywając za granicą prawie się nim nie interesował. Zniknęła też tablica. Obiekt dalej niszczeje i szpeci okolicę. Dołączamy historię okupacji niemieckiej i aktualne zdjęcia.
Następne obiekty to wpisane do rejestru zabytków kamienice przy ul.1 Maja 66 i 68 z ok. połowy XIX wieku. Inwestor, który szereg lat temu nabył od miasta budynek pod nr 68 i miał go wyremontować, nie wywiązał się z tego, a Miasto mu go nie odebrało. W efekcie budynek za chwilę się zawali, a ten pod nr 66 trochę później, o czym świadczą załączone zdjęcia. Prosimy o zajęcie stanowiska w tej sprawie.
Jeszcze jednym obiektem wpisanym do rejestru zabytków jest były areszt carski przy ul. Limanowskiego 12j. W zeszłym roku zostały podjęte prace polegające na wycięciu drzewa rosnącego wewnątrz budynku i usunięciu gruzu. Ale nie został wykonany dach, co zgodnie z nakazem Miejskiego Konserwatora Zabytków miało nastąpić do końca ub.r. Liczymy, że razem z konserwatorem miejskim będą Państwo pilnować postępu robót. Załączamy zdjęcia.
Zwracamy Państwa uwagę jeszcze na dwa inne obiekty wpisane do rejestru zabytków, które niszczeją. Jeden to oficyna stojąca obok Pałacyku Tyrolskiego (ul. Limanowskiego 43), a drugi to drewniana willa usytuowana w pobliżu linii kolejowej (ul. Radziwiłłowska 36). Ich stan techniczny z roku na rok ulega pogorszeniu. Również załączamy zdjęcia.
Oczywiście wpisanie obiektu do rejestru zabytków nie jest jednoznaczne z tym, że właściciel się tym budynkiem zajmie, wyremontuje i spowoduje, że budynek będzie dalej służył miastu w sposób funkcjonalny lub choćby tylko estetyczny i kompozycyjny (jeśli będzie służył np. tylko jako miejsce zamieszkania prywatnego właściciela), a nie będzie tylko straszył dalszą dewastacją i popadaniem w ruinę. Jeśli ogólnie wiadomo, że obiekty te są warte ocalenia to trzeba podjąć konkretne działania dla ich zachowania – wyremontowania i zagospodarowania. Budynek przy ul.1 Maja 68 nie nadaje się do remontu, więc dla jego rekonstrukcji należy go rozebrać. A to wymaga wykreślenia go z rejestru zabytków i ewentualnie wywłaszczenia właściciela (gdyby chciał postawić coś innego).
Ponieważ problem utrzymania i wyremontowania cennych zabytków, którymi nikt się nie zajmuje, jest trudny do rozwiązania z przyczyn najczęściej finansowych – można zbadać możliwość powołania fundacji na rzecz ratowania zabytków, działającej analogicznie do akcji ratowania cennych pomników na cmentarzu.
Z poważaniem TPMŻ Społeczny Opiekun Zabytków
Do wiadomości:
– Prezydent Miasta Żyrardowa
– Miejski Konserwator Zabytków w Żyrardowie